Ortaokul Öğrencilerinin Egzersiz ve Beslenme Davranışlarının Belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17504215Anahtar Kelimeler:
Ortaokul öğrencileri, egzersiz, beslenme davranışları, beslenme eğitimi, sağlıklı yaşamÖzet
Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin egzersiz ve beslenme davranışlarını incelemek ve bu davranışların cinsiyet, sosyoekonomik düzey, düzenli egzersiz yapma ve beslenme eğitimi alma durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile yürütülmüştür. Çalışmanın evrenini Bitlis il merkezinde öğrenim gören ortaokul öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan ve gönüllü olarak katılan toplam 307 öğrenci çalışmaya dahil edilmiştir. Veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan Demografik Bilgi Formu ve Yurt ve ark. (2016) tarafından geliştirilen Beslenme-Egzersiz Davranışı Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Katılımcıların yaklaşık üçte ikisinin düzenli egzersiz yaptığı, ancak egzersiz sıklığının genellikle haftada 1–2 gün ile sınırlı kaldığı belirlenmiştir. Düzenli egzersiz yapan öğrencilerin sağlıklı beslenme-egzersiz davranış puanlarının anlamlı derecede daha yüksek olduğu görülmüştür (p<0.05). Beslenme eğitimi alan öğrencilerin puanları da almayanlara göre anlamlı biçimde daha yüksek bulunmuştur. Sosyoekonomik düzey açısından orta gelir grubundaki öğrencilerin öğün düzeni puanları daha yüksek iken, cinsiyet ve antropometrik özelliklere göre anlamlı fark saptanmamıştır. Ortaokul öğrencilerinin egzersiz ve beslenme davranışlarının genel olarak orta düzeyde olduğu, ancak düzenli egzersiz yapan ve beslenme eğitimi alan öğrencilerin daha olumlu davranışlar sergilediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular, okul temelli programların hem fiziksel aktiviteyi hem de beslenme eğitimini kapsayacak şekilde planlanmasının önemini vurgulamaktadır.
Referanslar
Akman, M., Akan, H., İzbirak, G., Tanrıöver, Ö., Tilev, S. M., Yıldız, A., … & Hayran, O. (2010). Eating patterns of Turkish adolescents: A cross-sectional survey. Nutrition Journal, 9, 67. https://doi.org/10.1186/1475-2891-9-67
Akman, M., Tüzün, S., & Ünalan, P. C. (2012). Adölesanlarda sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite durumu. Nobel Medicus Journal, 8(1), 35–40.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Ceviz, E., & Genç, H. (2021). Çocuklarda obezite ve fiziksel aktivite. In İ. Kayantaş & M. Ilkım (Eds.), Spor bilimlerinde araştırma ve değerlendirmeler – I (pp. 175–202). Gece Kitaplığı.
Farsi, D. J. (2024). Diet quality and physical activity and their association with BMI and dental caries among high school adolescents: A cross-sectional study. Children, 11(11), 1282. https://doi.org/10.3390/children11111282
Gao, Z., Chen, S., Sun, H., Wen, X., & Xiang, P. (2016). Physical activity, fitness, and health in school-aged children. Journal of Sport and Health Science, 5(1), 1–2. https://doi.org/10.1016/j.jshs.2016.01.003
Guthold, R., Stevens, G. A., Riley, L. M., & Bull, F. C. (2020). Global trends in insufficient physical activity among adolescents: A pooled analysis of 298 population-based surveys with 1.6 million participants. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(1), 23–35. https://doi.org/10.1016/S2352-4642(19)30323-2
Gümüş, A. B., Bulduk, S., & Arslan, P. (2019). Erken ve orta adölesan dönemdeki bireylerin ana öğün atlama ve fast-food tüketim eğilimleri. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 135–142. https://doi.org/10.46971/ausbid.701023
Janssen, I., & LeBlanc, A. G. (2010). Systematic review of the health benefits of physical activity and fitness in school-aged children and youth. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 7(1), 40. https://doi.org/10.1186/1479-5868-7-40
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (19. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Keleş, Ö. F., & Alpkaya, U. (2016). Ortaokul öğrencilerinin düzenli sportif aktivite ve okul başarı puanlarının karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 31–36. https://doi.org/10.22396/sbd.2017.13
Keskin, K., Çubuk, A., Öztürk, Y., & Alpkaya, U. (2017). 12–14 yaş çocukların fiziksel aktivite düzeyleri ile beslenme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 34–43.
Kutlu, R., & Çivi, S. (2009). Özel bir ilköğretim okulu öğrencilerinde beslenme alışkanlıklarının ve beden kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi, 14(1), 18–24.
LeBlanc, J., et al. (2022). The association between adolescents’ food literacy and their consumption of vegetables and fruits and other eating behaviors. Health Education & Behavior, 49(4), 603–612. https://doi.org/10.1177/10901981221086943
McEachern, L. W., Ismail, M. R., Seabrook, J. A., & Gilliland, J. A. (2022). Fruit and vegetable intake is associated with food knowledge among children aged 9–14 years in Southwestern Ontario, Canada. Children, 9(10), 1456. https://doi.org/10.3390/children9101456
Okut, S., & Kahraman, M. Z. (2025). The role of body composition in determining athletic performance in adolescent female cross-country skiers. Advances in Health and Exercise, 5(1), 32–39.
Önal, S., & Uçar, A. (2024). Okul çağı çocuklarının eğitim gördükleri okullara göre kahvaltı yapma ve beslenme durumlarının değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi (Journal of Nutrition and Dietetics), 52(2), 48–58. https://doi.org/10.33076/2024.BDD.1850
Öztürk, M. (2019). Çocuk ve ergenlerde fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 30(2), 89–98.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 InnovatioSports Journal
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
